شیمی

دریای علم دوستان نظریات سازنده یادتون نره

شیمی

دریای علم دوستان نظریات سازنده یادتون نره

نکات اجمالی شیمی

شیمی 1 - شیمی چیست؟
شیمی یعنی علم ماده ؛ که در باره ساختمان مواد ، خواص مواد ، تغییرات مواد ، ساخت مواد جدید و کاربرد مواد بحث می کند.

ما در یک جهان مادی زندگی می کنیم ، بنابراین آشنایی با علم شیمی ، موجب می شود با مواد اطرافمان بیشتر آشنا شده و بهتر بتوانیم از انها استفاده کنیم . اهمیت علم شیمی بقدری زیاد است که می توان گفت : میزان پیشرفت تکنولوژی یک کشور بطور مستقیم به پیشرفت علم شیمی آن کشور بستگی دارد .

..................................................

شیمی 1 - CFC پیشران در افشانه ها
اسپری ها که به آنها افشانه نیز گفته می شود ، محتوی یک مایع می باشند که با فشردن دکمه بالای آنها ، مایع درون آنها با فشار به بیرون پاشیده می شود . مانند انواع حشره کشها ، خشبو کننده ها ، ادکلنها و ....

در افشانه ها برای اینکه مایع درون آنها به بیرون رانده شود ، در سطح مایع فشار زیادی ایجاد می کنند ، با فشردن دکمه بالای اسپری ، به علت فشار بالای مایع ؛ مایع درون بطری به بیرون رانده شده و بصورت قطرات ریزی پاشیده می شود .

نیروی لازم برای بیرون راندن و پاشیدن مایع در افشانه ها را " پیشران در افشانه ها " می گویند . که از CFC ها استفاده می شده است.

..................................................

شیمی 1 - فریون ها و ساختارشان
فریونها نام تجاری کلروفلوئور کربنها (CFC) می باشند که از اتمهای کربن ؛ فلوئور و کلر تشکیل شده اند . مانند CFCl3 و CF2Cl2 که در آنها اتم کربن به اتمهای فلوئور و کلر پیوند دارد .

این ترکیبات به عنوان پیشران ( عامل ایجاد فشار ) در افشانه ها ( اسپری ها ) مورد استفاده قرار می گرفت که امروزه استفاده از آنها ممنوع شده است .

علت ممنوعیت استفاده از این ترکیبات این است که انها یکی از عوامل مهم در از بین رفتن لایه اوزون هستند . به این ترتیب که در لایه استراتوسفر تحت تاثیر نور فرابنفش خورشید اتم کلر آزاد می کنند . اتم کلر آزاد شده می تواند هزاران مولکول اوزون را از بین ببرد .

..................................................

شیمی 2 - آرایش الکترونی عناصر واسطهکنکوری
- در بین عناصر شماره 1 تا 36 عناصر 21 تا 30 عنصر واسطه بوده و تراز 3d در انها پر می شود و مابقی عنصر اصلی هستند .

- در عناصر واسطه 21 تا 30 ( بجز کروم و مس که آرایش استثنا دارند ) تعداد الکترون تراز 3d برابر با یکان عدد اتمی آنهاست و تراز 4s آنها نیز پرشده است . مثلا آهن با عدد اتمی 26 در تراز 3d خود 6 الکترون و در تراز 4s خود 2 الکترون دارد .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - جرم اتم بر حسب amu
هر amu جرمی معادل یک نوترون یا تقریبا یک پروتون دارد ، بنابراین جرم هر اتم بر حسب amu تقریبا برابر با عدد جرمی آن اتم است . مثلا عدد جرمی اتم اکسیژن معمولی 16 است و جرم هر اتم آن 16 amu می باشد .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - آرایش الکترونی عناصر 31 تا 36کنکوری
این عناصر همگی در بلوک P قرار داشته و جزء عناصر اصلی می باشند . آرایش الکترونی همگی آنها به 4p ختم شده و تراز 3d و 4s انها پرشده است. تعداد الکترون تراز 4p آنها برابر با یکان عدد اتمی آنهاست . مثلا عنصر شماره 35 در تراز 4p خود 5 الکترون دارد .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - انرژی یونشکنکوری
هر عنصر به تعداد الکترونهایش ( عدد اتمی ) دارای انرژی یونش است .

- انرژی های یونش متوالی یک عنصر همواره در حال افزایش است . ( IEn> ... >IE3>IE2>IE1 )

- در هر گروه از بالا به پایین انرژی نخستین یونش کاهش می یابد .

- در هر دوره از چپ به راست انرژی نخستین یونش افزایش می یابد ، بجز در گروه 13 و 16 که کاهش می یابد .

- در هر دوره جدول فلز قلیایی کمترین انرژی نخستین یونش و گاز نجیب بیشترین انرژی نخستین یونش را دارد .

- در بین تمام عناصر ، هیلم بیشترین انرژی نخستین یونش و سزیم کمترین انرژی نخستین یونش را دارد.
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - ترازهای فرعی هر دوره جدول تناوبیکنکوری
بطور کلی در هر دوره جدول ترازهای فرعی زیر در حال پرشدن می باشند :

ns , (n-2)f , (n-1)d , np

که در آن n شماره دوره جدول است . مثلا در دوره 5 (n=5 ) ترازهای 5s , 4d , 5p به ترتیب پر میشوند . ( چون تراز 3f وجود ندارد آنرا نمینویسیم )
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - پرتوهای رادیواکتیو (آلفا - بتا - گاما )
مواد پرتوزا ، هسته ناپایدار داشته و ضمن متلاشی شدن هسته آنها ، پرتوهایی از خود منتشر می کنند که به آنها پرتوهای رادیواکتیو گفته می شود .



پرتوی آلفا :

هر ذره پرتوی آلفا شامل 2 عدد پروتون و 2 عدد نوترون است ، بنابراین می توان گفت پرتوی آلفا از جنس هسته اتم هلیم ( +He2) است . بار مثبت داشته و در میدان الکتریکی به سمت قطب منفی منحرف می شود .

ذرات آلفا هنگام برخورد به موانع مختلف ، الکترون جذب کرده و تبدیل به اتم هلیم می شوند و بصورت گاز هلیم وارد هوا می گردند.



پرتوی بتا :

پرتوی بتا از جنس الکترون بوده و بار آن منفی است و در میدان الکتریکی جذب قطب مثبت می شود.

ذرات بتا هنگام برخورد با موانع مختلف جذب شده و بصورت الکترون به زمین برمی گردد .



پرتوی گاما :

پرتوی گاما از جنس امواج الکترومغناطیس است که طول موج بسیار کوچکی داشته و بسیار پرانرژی است . بدون بار بوده و در میدان الکتریکی به سمت قطبهای مثبت و منفی منحرف نمی شود .



# هر چند که بار ذرات آلفا از بار ذرات بتا بیشتر است ، ولی چون جرم ذرات آلفا خیلی خیلی بیشتر از جرم ذرات بتا است ( حدود 8000 برابر ) لذا میزان انحراف پرتوی آلفا در میدان الکتریکی کمتر از پرتوی بتا است . در واقع می توان گفت نسبت بار به جرم ذرات بتا از ذرات الفا بیشتر است . ( هرچه نسبت بار به جرم بیشتر باشد انحراف بیشتر است)
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - تغییرات اتم هنگام پرتوزایی
- با خروج هر ذره آلفا از اتم ، 2 پروتون و 2 نوترون از هسته اتم خارج می شود ، بنابراین عدد اتمی 2 واحد و عدد جرمی 4 واحد کاهش می یابد و اتم به اتم عنصر دیگر با هسته سبکتر تبدیل می شود . به عنوان مثال عنصر X با عدد اتمی Z و عدد جرمی A با خارج شدن یک ذره آلفا به عنصر Y با عدد اتمی Z-2 و عدد جرمی A-4 تبدیل می شود .



- با خروج هر ذره بتا از اتم ، تعداد پروتونهای هسته اتم یک واحد افزایش و تعداد نوترونهای هسته اتم یک واحد کاهش می یابد . زیرا هنگام خروج پرتوی بتا ، یک نوترون هسته اتم به پروتون و الکترون تبدیل می شود ، که الکترون تشکیل شده بصورت پرتوی بتا از اتم خارج می شود و پروتون درون هسته باقی می ماند . بنابراین با خروج هر ذره بتا ، عدد اتمی عنصر یک واحد افزایش ولی عدد جرمی آن تغییر نمی کند و عنصر به عنصر بعدی خود در جدول تبدیل می شود . به عنوان مثال عنصر X با عدد اتمی Z و عدد جرمی A با خارج شدن یک ذره بتا به عنصر Y با عدد اتمی Z+1 و عدد جرمی A تبدیل می شود .



- با خروج پرتوی گاما ، عدد اتمی و عدد جرمی عنصر تغییری نمی کند و فقط اتم مقداری از انرژی خود را از دست داده و به سطح انرژی پایین تر می رسد و پایدارتر می شود .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - طیف نشری خطی اتم
اگر نور حاصل از التهاب یک ماده را که همان نور منتشر شده از آن است را از یک منشور عبور دهیم و بر صفحۀ حساس عکاسی اثر دهیم تعدادی خطوط جدا از هم روی فیلم ظاهر می شود که به آن طیف نشری خطی اتم گفته می شود هر یک از این خطوط مربوط به سقوط الکترون از یک تراز انرژی به تراز پایین تر است هر خط طول موج معینی دارد و مقدار آن به اختلاف انرژی دو سطحی که الکترون سقوط میکند بستگی دارد به عنوان مثال طیف نشری خطی اتم هیدروژن در ناحیۀ مرئی دارای 4 خط است که مربوط به انتقال الکترونها از ترازهای3، 4، 5 و 6 به تراز 2 = n است.

نکته: اگر الکترونهای برانگیخته شده در اتم هیدروژن به تراز 1 = n سقوط کنند طیف نشری خطی آن در ناحیه فرابنفش خواهد بود.

نکته: طیف نشری خطی هر اتم خاص همان اتم بوده و می توان با استفاده از آن، عنصر را شناسایی کرد زیرا ترازهای انرژی هر اتم خاص همان اتم است و با اتمهای دیگر متفاوت است «بار هستۀ اتمهای مختلف با یکدیگر متفاوت است»

نکته: بونزن دانشمند آلمانی اولین بار دستگاه طیف بین را ساخت و توسط آن توانست طیف نشری اتمهای مختلف را بررسی کند.

نکته: امروزه با جمع آوری نور ستارگان دیگر و بررسی طیف حاصل از آنها تا حدودی به عناصر موجود در دیگر ستارگان پی می بریم.

نکته: در آتش بازی ها با افزودن نمکهای عناصر مختلف به مواد منفجره رنگهای زیبایی ایجاد میکنند به عنوان مثال با افزودن براده های آهن به باروت سیاه جرقه هایی به رنگ نارنجی ایجاد می شود.
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - تغییرات انرژی نخستین یونش عناصر در یک دوره و گروه
گروه:

در یک گروه از بالا به پایین تعداد لایه های الکترونی افزایش می یابد بنابراین فاصلۀ هسته تا الکترونهای لایه ظرفیت بیشتر شده و جدا کردن الکترون از اتم ساده تر خواهد شد یعنی انرژی یونش کمتر می شود به طور کلی در یک گروه از بالا به پایین انرژی یونش کاهش می یابد.

دوره: در یک دوره تعداد لایه های الکترونی ثابت است ولی از چپ به راست بار هسته (عدد اتمی) افزایش می یابد بنابراین الکترونهای لایۀ ظرفیت با شدت بیشتری توسط هسته جذب می شوند و جدا کردن الکترون سخت تر خواهد شد بنابراین بطورکلی در یک دوره از چپ به راست انرژی نخستین یونش افزایش می یابد.

ولی اندازه گیری های آزمایشگاهی نشان میدهد در عناصر گروههای 13 و 16 انرژی نخستین یونش کاهش می یابد علت آن تقارن اربیتالهای عناصر این گروه است به این ترتیب که در این گروهها با از دست دادن یک الکترون عنصر به حالت متقارنتر میرسد بنابراین راحت تر الکترون از دست میدهد به عنوان مثال B با از دست دادن یک الکترون به حالت متقارن و اکسیژن با از دست دادن یک الکترون به حالت نیمه متقارن میرسد.

نکته: در هر دوره عنصر گروه اول کمترین انرژی نخستین یونش و عنصر گروه 18 (گاز نجیب) بیشترین انرژی نخستین یونش را دارد.

نکته: در بین تمام عناصر هلیم که اولین عنصر گروه 18 است بیشترین IE1 و سزیم Cs که در پایین گروه یک قرار دارد کمترین انرژی نخستین یونش را دارد.
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - ویژگی های ترکیبات یونی
1- حل شدن در آب: هنگامی که یک ترکیب یونی در آب حل میشود، مولکولهای آب اطراف یونهای مثبت و منفی را احاطه کرده و آنها را از یکدیگر جدا میکنند و یونها توسط مولکولهای آب، آبپوشی میشوند بنابراین در محلول یک ترکیب یونی یونهای مثبت و منفی از یکدیگر جدا بوده و میتوانند درون محلول جا به جا شوند.

به عنوان مثال محلول NaCl ، KCl ، CaCl2 و ....



2- ذوب شدن: چنانچه یک ترکیب یونی را به قدر کافی حرارت دهیم پیوندهای یونی بین یونهای آن ضعیف تر شده و یونها از شبکۀ بلوری خارج میشوند، روی یکدیگر لغزیده و حالت مایع به خود میگیرند و ترکیب یونی ذوب میشود. بنابراین در حالت مذاب (مایع) نیز یونها میتوانند نسبت به یکدیگر جا به جا شوند.



3- رسانایی الکتریکی ترکیبات یونی : ترکیبات یونی در حالت محلول در آب و مذاب (مایع) رسانای جریان الکتریسیته میباشند زیرا در این دو حالت یونها قادر به حرکت و جابه جایی میباشند ولی در حالت جامد رسانای الکتریسیته نمی باشند زیرا یونها قادر به حرکت و جا به جایی نیستند.



4- نقطه ذوب و جوش ترکیبات یونی: در یک ترکیب یونی تمام یونهای مثبت و منفی در یک شبکۀ بلوری سه بعدی کنار یکدیگر قرار میگیرند و بین یونهای ناهمنام مجاور هم پیوند یونی وجود دارد.

وجود این شبکۀ بلوری و پیوند یونی بین یونها موجب شده است تمام ترکیبات یونی نقطۀ ذوب و جوش نسبتاً بالا داشته و همگی آنها در دمای محیط جامد باشند.

نکته: بررسیهای آزمایشگاهی نشان میدهد پیوند بین 2 یون در یک شبکه بلوری قویتر از پیوند بین همان 2 یون به تنهایی است به عنوان مثال اگر قدرت پیوند یونی بین یک یون +Na و –Cl را 1 فرض کنیم در بلور نمک طعام قدرت پیوند یونی 76/1 می باشد.



5- سخت و شکننده میباشند: با توجه به اینکه تمام یونها در یک شبکۀ بلوری سه بعدی کنار یکدیگر قرار گرفته اند و بین آنها پیوندهای قوی یونی وجود دارد لذا ترکیبات یونی بسیار سخت میباشند.

از طرفی ترکیبات یونی شکننده اند زیرا بر اثر ضربه، یونها برای لحظۀ کوتاهی نسبت به هم جا به جا شده و یونهای هم نام مجاور یکدیگر قرار میگیرند که یکدیگر را دفع کرده و بلور میشکند.


ترکیبات یونی

..................................................

شیمی 2 - هیبرید رزونانسکنکوری
در برخی موارد ، فرمول ساختاری پیشنهاد شده برای یک مولکول ، نشان دهنده خواص واقعی و کامل مولکول نیست . در اینصورت برای نشان دادن خواص کامل هر مولکول بجای یک فرمول واحد ، از چندین فرمول ساختاری که مجموعا خواص مولکول مورد نظر را نشان می دهند ، استفاده می شود . این فرمولهای ساختاری را که تنها از نظر آرایش الکترونها با هم تفاوت دارند ، شکلهای رزونانسی ماده می گویند . ساختار واقعی مولکول ، میانگینی از ساختارهای رزونانسی است که به آن هیبرید رزونانسی می گویند .

این حالت زمانی رخ می دهد که یک پیوند دوگانه در مجاورت پیوندهای یگانه کاملا مشابه قرار گیرد . به عنوان مثال مولکول SO2 دارای یک پیوند دوگانه (S=O) و یک پیوند یگانه (S-O) است . بنابراین بایستی انرژی پیوند S=O بیشتر از S-O و طول پیوند S=O کمتر از S-O باشد . اندازه گیری طول پیوند و انرژی پیوندها در مولکول SO2 نشان می دهد که هر دو پیوند گوگرد - اکسیژن از نظر انرژی و طول پیوند با هم برابر بوده و حدواسطی (میانگینی) بین پیوند یگانه و دوگانه است . در واقع پیوند گوگرد - اکسیژن ، بین یگانه و دوگانه یعنی 1.5 گانه است . این ساختار مولکول SO2 را هیبرید رزونانس می گویند .

در مولکولها و یونهای زیادی می توان هیبرید رزونانس را مشاهده کرد . مانند :مولکولهای O3 , SO2 , SO3 , C6H6 و یونهای کربنات ، سولفیت ، سولفات ، فسفات ، کربوکسیلات



#- طول پیوند دوگانه از یگانه کمتر و انرژی پیوند آن از یگانه بیشتر است . مثلا طول پیوند C=C از طول پیوند C-C کمتر و انرژی پیوند C=C از انرژی پیوند C-C بیشتر است.



#- رزونانس یون کربوکسیلات را در پیش دانشگاهی فصل 3 می خوانید .
ترکیبات کووالانسی

..................................................

شیمی 2 - تعیین شماره دوره و گروه عنصر در جدول تناوبیکنکوری
شماره دوره :

بالاترین تراز اصلی انرژی هر عنصر ، شماره دوره آن عنصر است . مثلا

O : 1s2 2s2 2p4 شماره دوره آن 2 است .



شماره گروه :

برای تعیین شماره گروه یک عنصر به روش زیر عمل می شود :



1- اگر آرایش الکترونی عنصر به تراز فرعی n-1p , ns ختم شود (در بلوک s قرار داشته باشد) ، شماره گروه آن برابر با تعداد الکترون تراز ns است . مثلا

Na : 1s2 2s2 2p6 3s1 شماره دوره آن 3 و شماره گروه آن 1 است .



2- اگر آرایش الکترونی عنصر به تراز فرعی n-1d , ns ختم شود ( در بلوک d قرار داشته باشد ) ، شماره گروه آن برابر با مجموع الکترونهای تراز n-1d و ns است . مثلا

Fe : [Ar] 3d6 4s2 شماره دوره آن 4 و شماره گروه آن 8 است .



3- اگر آرایش الکترونی عنصر به تراز فرعی np ختم شود ( در بلوک p قرار داشته باشد ) ، شماره گروه آن مجموع الکترونهای تراز np و 12 است (np+12) مثلا

Cl : [Ne] 3s2 3p5 شماره دوره آن 3 و شماره گروه آن 17 است .
خواص تناوبی عناصر

..................................................

شیمی 2 - اندازه گیری نسبت بار به جرم الکترون
میزان انحراف یک ذره در میدان مغناطیسی و الکتریکی به دو عامل بستگی دارد :

1- جرم ذره - هرچه جرم ذره بیشتر باشد میزان انحراف آن کمتر است .

2- بار ذره - هرچه بار ذره بیشتر باشد میزان انحراف آن بیشتر است .

تامسون با توجه به این دو عامل و از طریق اندازه گیری میزان انحراف پرتوی کاتدی در میدان الکتریکی و مغناطیسی توانست نسبت بار به جرم الکترون را اندازه گیری نماید . ولی نتوانست بار یا جرم الکترون را به تنهایی اندازه گیری نماید .



البته محاسبات تامسون برای تعیین نسبت بار به جرم طولانی بوده و نیازی به یادگیری در دوره دبیرستان نیست .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - لوله پرتو کاتدی
یک لوله شیشه ای است که در هر طرف آن یک الکترود فلزی قرار دارد و هوای داخل آن به مقدار زیادی خارج شده و فشار بسیار کمی دارد ( حدود 5/0 mmHg ) . چنانچه دو الکترود را به منبع جریان الکتریسیته با ولتاژ بسیار بالا ( حدود 10000 ولت ) متصل نماییم ، جریانی از الکترون از قطب منفی ( کاتد ) به سمت قطب مثبت ( آند ) ایجاد می شود که به آن پرتوی کاتدی گفته می شود . به این لوله ؛ لوله پرتوی کاتدی می گویند .

الکترونهای پرانرژی ضمن حرکت از کاتد به آند به مولکولهای هوای باقیمانده درون لوله برخورد کرده و موجب التهاب آنها می شوند و در نتیجه نوری مشاهده می شود .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - پرتو x
الکترونهای پرانرژی پرتوی کاتدی ضمن برخورد به سطح فلز آند ، الکترونهای فلز آند را برانگیخته کرده و به ترازهای بالاتر منتقل می کنند ، این الکترونها ضمن سقوط به ترازهای پایینتر ، انرژی اضافی خود را بصورت پرتوی X آزاد می کنند. پرتوی X از جنس امواج الکترومغناطیس بوده و بار الکتریکی ندارد .

نفوذ پذیری آن از نور مرئی و پرتوهای آلفا و بتا بیشتر است . در واقع بعد از پرتوی گاما ، اشعه X بالاترین قدرت نفوذ را دارد .

از اشعه X برای عکس برداری از درون بدن استفاده می شود .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - انرژی کوانتیده
کوانتوم در لغت به معنای تکه تکه و جزء جزء است . می توان گفت هر چیزی که از قطعات مجزا و یکسان درست شده باشد ، کوانتومی است . به عنوان مثال خودکار ، مداد ، لیوان و ... کوانتومی می باشند زیرا قطعه قطعه می باشند ولی پارچه کوانتومی نیست ، زیرا حالت پیوسته داشته و از قطعات یکسان و مجزا تشکیل نشده است .

در مورد انرژی هم می توان از همین قاعده استفاده کرد ، انرژی شخصی که در پله ها بالا می رود کوانتومی است ، زیرا فقط می تواند مقادیر معینی انرژی داشته باشد . این شخص می تواند فقط روی هر پله ایستاده باشد و نمیتواند بین پله ها قرار داشته باشد ولی انرژی شخصی که در سطح شیبدار بالا می رود کوانتومی نیست ، زیرا می تواند در هر نقطه سطح شیبدار بایستد و هر مقداری از انرژی را داشته باشد .

الکترونهای اتم تنها می توانند در ترازهای انرژی (لایه های الکترونی) قرار داشته باشند ، بنابراین هر الکترون فقط می تواند مقادیر معینی انرژی داشته باشد . به همین خاطر گفته می شود انرژی الکترونها در اتم کوانتیده است .
ساختار اتم

..................................................

شیمی 2 - خواص فیزیکی و شیمیایی ایزومرها (همپارها)
ایزومرها ترکیباتی هستند که فرمول مولکولی یکسان ولی فرمول ساختاری متفاوت دارند.مانند نرمال بوتان و متیل پروپان

چنانچه دو همپار(ایزومر) از یک گروه مواد باشند خواص شیمیایی یکسان دارند و فقط در خواص فیزیکی تفاوت دارند . مانند ایزومرهای یک آلکان

ولی اگر دو همپار از دو گروه مواد متفاوت باشند ، در خواص شیمیایی نیز با هم تفاوت دارند . به عنوان مثال الکلها و اترهای هم کربن ایزومر یکدیگر می باشند و خواص شیمیایی کاملا متفاوت دارند .( دی متیل اتر و اتانول )
ترکیبات آلی

..................................................

شیمی 2 - رابطه نقطه ذوب وجوش با انرزی شبکه بلور
بطور کلی میتوان گفت نقطه ذوب و جوش با انرژی شبکه رابطه مستقیم دارد ، بطوریکه هرچه انرژی شبکه بلور یک ترکیب یونی بیشتر باشد نقطه ذوب و جوش آن بیشتر خواهد بود . البته در مواردی ممکن است تغییرات در نقطه ذوب و جوش با یکدیگر متناسب نباشد . مانند (NaCl,KBr)این حالت بیشتر زمانی رخ می دهد که دو ترکیب یونی هم از نظر کاتیون و هم از نظر آنیون با هم اختلاف دارند .

علت این پدیده را می توان در تفاوت نقطه ذوب و نقطه جوش بیان کرد . در نقطه ذوب ماده از حالت جامد به مایع تبدیل می شود و ساختار بلوری و شکل هندسی بلور در آن خیلی موثر است ، درصورتیکه در نقطه جوش ماده از حالت مایع به گاز تبدیل می شود و ساختار بلوری تاثیر زیادی ندارد و فقط نیروهای جاذبه بین ذرات در آن موثر هستند .
ترکیبات یونی

..................................................

شیمی 2 - عدد کئوردیناسیون
تعداد یون با بار مخالف در اطراف یک یون در بلور یک ترکیب یونی را عدد کئوردیناسیون آن یون می گویند . به عنوان مثال در بلور سدیم کلرید (NaCl) در اطراف هر یون سدیم ، 6 یون کلرید وجود دارد ، بنابراین عدد کئوردیناسیون یون سدیم 6 است . همچنین عدد کئوردیناسیون یون کلرید 6 است ، یعنی در اطراف هر یون کلرید ، 6 یون سدیم وجود دارد .
ترکیبات یونی

..................................................

شیمی 2 - ساختار مولکول اوزون (O3)
ساختار مولکول اوزون بدین صورت است که دو اتم اکسیژن با هم پیوند کووالانسی دوگانه دارند (O2) و اتم اکسیژن سوم یک پیوند داتیو از یکی از اکسیژنها دریافت کرده است (O3) . البته در مولکول اوزون رزونانس وجود داشته و پیوند دوگانه می تواند نامستقر باشد . بدین ترتیب ساختار مولکول اوزون بدین صورت است است که سه اتم اکسیژن با پیوند کووالانسی یگانه به هم پیوند دارند و یک پیوند کووالانسی هم بصورت نامستقر بین سه اتم وجود دارد .
ترکیبات کووالانسی

..................................................

شیمی 2 - نقطه ذوب آلکانها
نقطه ذوب الکانها با افزایش تعداد کربن افزایش می یابد ، بجز در پروپان که بطور استثناء کاهش می یابد .

علت آن ساختار هندسی مولکول پروپان است که از مولکول پروپان ، مولکولهای آلکان ساختار خمیده پیدا می کنند و اتمهای کربن بصورت زیگزاک در می آیند . این ساختار هندسی موجب می شود ، مولکولهای پروپان بخوبی کنار هم قرار نگیرند و نقطه ذوب کاهش یابد . بعد از پروپان چون همگی این ساختار را دارند ، مجددا نقطه ذوب حالت عادی یافته و افزایش می یابد.
ترکیبات آلی

..................................................

شیمی 2 - تفاوت زاویه SO2 و CO2کنکوری
CO2 یک مولکول خطی با زاویه 180 درجه است زیرا اتم مرکزی جفت الکترون ناپیوندی نداشته و دارای دو قلمرو الکترونی است ، درصورتیکه در SO2 اتم گوگرد به علت جفت الکترون ناپیوندی مولکولی خمیده با زاویه پیوندی حدود 119.5 است .
ترکیبات کووالانسی

..................................................

شیمی 2 - ترتیب پرشدن ترازهای فرعی انرژی
برای رسم آرایش الکترونی یک عنصر بایستی ترتیب پرشدن ترازهای فرعی را بدانیم ، برای عناصر سبک ( تا عدد اتمی 36 ) ترتیب پرشدن ساده بوده و به آسانی بخاطر سپرده می شود ، ولی برای عناصر سنگین ( مثلا عدد اتمی 82 ) حفظ کردن ترتیب پرشدن مشکل بوده و احتمال اشتباه وجود دارد .

یکی از روشهای ساده برای نوشتن ترتیب پرشدن ترازهای فرعی ، استفاده از جدول تناوبی است . ترازهای فرعی که در هر دوره جدول پر میشوند بصورت زیر است :



دوره 1 : s

دوره 2 : s p

دوره 3 : s p

دوره 4 : s d p

دوره 5 : s d p

دوره 6 : s f d p

دوره 7 : s f d p



چنانچه ترازهای انرژی فرعی دوره های جدول را به ترتیب بنویسیم خواهیم داشت :

s sp sp sdp sdp sfdp sfdp

ترتیب بدست آمده همان ترتیب پرشدن ترازهای فرعی است . فقط بایستی شماره تراز اصلی هر تراز فرعی را بصورت زیر بنویسیم :

برای s از شماره 1 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s p 3s p 4s d p 5s d p 6s f d p 7s f d p

برای p از شماره 2 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s 2p 3s 3p 4s d 4p 5s d 5p 6s f d 6p 7s f d 7p

برای d از شماره 3 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s f 5d 6p 7s f 6d 7p

برای f از شماره 4 شروع می کنیم و آنها را به ترتیب شماره گزاری میکنیم :

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p

ترتیب بدست آمده همان ترتیب پر شدن ترازهای فرعی است :

1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p
ساختار اتم

..................................................

شیمی 3 - تفاوت فاز و حالتکنکوری
منظور از حالت ماده جامد ، مایع و گاز است . در صورتیکه منظور از فاز به هر بخشی از ماده که ساختار مولکولی یکسان داشته باشد یک فاز گفته می شود . در واقع می توان چند فاز مختلف با یک حالت داشته باشیم . برای درک بهتر تفاوت آنها به مثالهای زیر توجه کنید .



- آب خالص :یک فاز . زیرا تمام قسمتهای آن ساختار مولکولی یکسان دارند .

- محلول شکر در آب : یک فاز . زیرا در محلولها ماده حل شونده بطور یکنواخت پراکنده شده و قسمتهای مختلف آن ساختار یکسان دارد .( منظور از ساختار یکسان خالص بودن ماده نیست بلکه یکنواخت بودن پراکندگی مولکولهای آن است ، حتی اگر ناخالص باشد )

- محلول اشباع شکر در آب که مقداری شکر جامد حل نشده در آن وجود داشته باشد : دو فاز ، فاز محلول و فاز شکر جامد

- محلول اشباع شکر و نمک طعام در آب که مقداری شکر و نمک جامد در آن وجود داشته باشد : سه فاز ، فاز محلول ، فاز شکر جامد ، فاز نمک طعام جامد

- مخلوط آب و روغن : دو فاز ، فاز آب و فاز روغن . در این مثال با اینکه آب و روغن در دو مایع هستند ولی دو فاز می باشند .

- آب در حال جوشیدن : دو فاز ، فاز آب و فاز حبابهای بخار آب

- مخلوط سدیم کلرید و شکر : دو فاز ، فاز سدیم کلرید و فاز شکر
محلولها

..................................................

شیمی 3 - روش وارسی
چند قاعده مهم که در موازنه بصورت وارسی می تواند مورد استفاده قرار گیرد بصورت زیر است .

1- بهتر است موازنه را از ترکیبی آغاز نماییم که بیشترین تعداد عنصر و اتم را داشته باشد .

2- اگر در معادله عنصر آزاد وجود داشت( مثلا O2 , H2 , N2 , Na و ... ) ، بهتر است موازنه آنها را به آخر موکول نماییم .

3- از ضریب کسری تنها برای عناصر آزاد استفاده نماییم و برای مواد مرکب تا حد امکان از ضریب کسری استفاده نکنیم .

4- اگر از عنصری در یک طرف معادله در دو ماده وجود داشت ، موازنه آن عنصر را به آخر موکول کنیم . موازنه را از عناصری شروع کنیم که در هر طرف معادله در یک ماده ( مرکب ) وجود دارند . مثلا در واکنش زیر بهتر است موازنه را از C2H6 و از عنصر کربن یا هیدروژن شروع کنیم .

C2H6 + O2 -------> CO2 + H2O
واکنشهای شیمیایی

..................................................

شیمی 3 - انحلال پذیری ترکیبات یونی در آب
عوامل مختلفی در انحلال پذیری مواد در آب موثر می باشند . از جمله حجم و بار یونهای ترکیب یونی ( چگالی بار یونها ) ، جرم مولی ترکیب یونی ، پایداری یونهای نمک ، انرژی شبکه بلور نمک و ... .

در مورد جرم مولی مطلب جالبی هست که کمتر به آن توجه می شود . انحلال پذیری ترکیبات بر حسب گرم در 100 گرم آب اندازه گیری می شود . بنابراین هر جرم مولی ماده حل شونده بیشتر باشد ، مقدار این عدد بزرگتر می شود . به عنوان مثال در دمای 40 درجه انحلال پذیری NaCl و KNO3 به ترتیب 38 و 60 گرم در 100 گرم آب است و ظاهرا انحلال پذیری KNO3 تقریبا دو برابر NaCl است . ولی جالب است که اگر انحلال پذیری این دو نمک را برحسب مول در 100 گرم آب حساب کنیم با هم تقریبا برابر شده و به ترتیب 0.6 و 0.65 می باشد . در واقع از نظر مول این دو نمک یکسان در آب حل می شوند و فقط چون جرم مولی KNO3 بیشتر است ، انحلال پذیری آن عدد بزرگتری می شود .

عامل دیگری که در انحلال پذیری موثر است ، انرژی شبکه بلور نمک است ، وقتی نمکی در آب حل می شود که انرژی حاصل از آبپوشی، انرژی لازم برای فروپاشی شبکه را تامین نماید . اگر این انرژی تامین شود انحلال پذیری بخوبی صورت می گیرد ، در غیر اینصورت فقط به مقداری در آب حل می شود که انرژی لازم تامین شده باشد .

با این توضیح وقتی محلول سیرشده ای را حرارت می دهیم ، گرمای داده شده قسمتی از این انرژی لازم را تامین کرده و انحلال پذیری افزایش می یابد.
محلولها

..................................................

شیمی 3 - خواص مقداری و شدتی
برای خواص شدتی و مقداری بهتر بجای تعریف کتاب از تعاریف زیر استفاده کنیم :

خاصیت شدتی : خاصیتی است که مقدار آن خاصیت برای جزئی از سیستم و کل سیستم برابر است . مثلا دما . دمای قسمتی از سیستم و کل سیستم یکسان است .

خاصیت مقداری : خاصیتی است که مقدار آن خاصیت برای جزئی از سیستم از کل سیستم کمتر است . مثلا جرم . جرم قسمتی از سیستم از جرم کل سیستم کمتر است .

باتوجه به این تعریف خواص رنگ ، فشار ، غلظت ، دما ، ظرفیت گرمایی ویژه ، ظرفیت گرمایی مولی ، چگالی و ... شدتی و خواص جرم ، حجم ، ظرفیت گرمایی و گرما مقداری هستند .

در مورد فشار می توان گفت : فشار قسمتی از سیستم و کل سیستم یکسان است ، بنابراین شدتی است .

در مورد رنگ که در گردن بالن کمتر است ، علت آن این است که ضخامت محلول در قسمت گردن بالن کمتر بوده و نور ضمن عبور از آن قسمت کمتر جذب می شود ، بنابراین روشن تر دیده می شود . ولی باید بدانید که رنگ آن با دیگر قسمتهای بالن یکسان است و خاصه شدتی خواهد بود. ( بشرطی که محلول همگن باشد )
ترمودینامیک

..................................................

شیمی 3 - دمای استاندارد
دمای استاندارد برای مقاصد مختلف با هم متفاوت است ، به عنوان مثال برای روابط حجمی گازها دمای استاندارد صفر درجه در نظر گرفته می شود ، در صورتیکه برای شرایط استاندارد ترمودینامیکی دمای استاندارد معمولا 25 درجه ( دمای اتاق) در نظر گرفته میشود .

حتی وقتی در مورد مواد مختلف و پایدارترین حالت آنها بحث می شود ، دمای استاندارد می تواند هر دمایی باشد . به عنوان مثال دمای استاندارد برای بخار آب 100 درجه سانتیگراد است . یا دمای استاندارد آهن مذاب حدود 1500 درجه است .
ترمودینامیک

..................................................

شیمی 3 - دمای شعله اتان ، اتن و اتین
هرچند که گرمای سوختن اتان از اتن و اتین بیشتر است ولی دمای شعله اتین از دو گاز دیگر بیشتر می باشد.

علت آن تعداد مولهای گاز ایجاد شده در واکنش سوختن اتان ، اتن و اتین است .

C2H6 + 3.5O2 ------> 2CO2 + 3H2O

C2H4 + 3O2 ------> 2CO2 + 2H2O

C2H2 + 2.5O2 ------> 2CO2 + H2O

طبق معادلات فوق از سوختن یک مول اتان ، 5 مول گاز تولید می شود ، درصورتیکه از سوختن یک مول اتین ، 3 مول گاز تولید می شود . از طرفی گرمای تولید شده در هر واکنش صرف افزایش جنبش مولکولهای تولید شده در همان واکنش میشود که همان دما شعله است . چون تعداد مول گاز تولید شده در واکنش سوختن اتین کمتر است ، به هر مول از گاز تولید شده گرمای بیشتری رسیده و جنبش گازهای تولید شده بیشتر خواهد بود ، در نتیجه شعله آن دمای بالاتری خواهد داشت.

(لطفا خودتان محاسبات لازم را انجام دهید . گرمای تولید شده در هر واکنش را بر تعداد مول گاز تولید شده در همان واکنش تقسیم کنید )
ترمودینامیک

..................................................

شیمی 3 - ظرفیت گرمایی ویژه آب در حالتهای جامد ، مایع و گاز
یکی از عوامل موثر در ظرفیت گرمایی ، نیروِی جاذبه بین مولکولهای مواد است . هر چه نیروی جاذبه بین مولکولی بیشتر باشد ، برای افزایش جنبش مولکولهای ماده گرمای بیشتری لازم است ، در نتیجه ظرفیت گرمایی بالاتر خواهد بود .

عامل دیگری که در ظرفیت گرمایی موثر است درجات آزادی ذرات ماده می باشد ، منظور از درجات آزادی ، تعداد انواع حرکتهایی است که ذرات ماده می توانند انجام بدهند .این حرکات همان حرکتهای انتقالی ، ارتعاشی و چرخشی است. هر چه درجات آزادی ماده ای بیشتر باشد ، ظرفیت گرمایی ان بیشتر است .



برای توجیه ظرفیت گرمایی هر ماده بایستی هر دو عامل را در نظر گرفت .

آب و یخ از نظر نیروی جاذبه بین مولکولی تقریبا با هم یکسان می باشند ولی از نظر درجات آزادی ، درجات آزادی یخ بسیار کمتر از آب است . در نتیجه ظرفیت گرمایی یخ کاهش یافته و حدودا نصف آب است .

آب و بخار آب از نظر درجات آزادی خیلی با هم اختلاف ندارند ، ولی نیروهای جاذبه بین مولکولی در بخار آب بسیار کمتر از آب است ، در نتیجه ظرفیت گرمایی بخار آب کاهش یافته و حدودا نصف آب است .
ترمودینامیک

..................................................

شیمی 3 - بخش ناقطبی و قطبی در یک مولکولکنکوری
در یک مولکول پیچیده قسمتهای کربنی بخش ناقطبی محسوب می شوند ، ولی قسمتهایی که دارای گروههای اکسیژن دار است ، بخش قطبی محسوب می شوند . بطور کلی می توان گفت گروههای اکسیژندار مانند هیدروکسیل (OH) ، اتری (-O-) ، الدهیدی (CHO-) ، کتونی (C=O-) ، کربوکسیلیک اسید (COOH-) و استری (COOR-) همگی به علت داشتن اکسیژن که اتم با الکترونگاتیوی بالا است ، قطبی بوده و موجب قطبی شدن مولکول می شوند .

در یک مولکول هر چه گروههای قطبی (اکسیژندار ) بیشتر باشد ، مولکول قطبی تر بوده و در آب محلول تر خواهد بود . و بر عکس هر چه بخشهای کربنی بیشتر باشد ، مولکول ناقطبی خواهد بود .

به عنوان مثال در مولکول ویتامین C گروههای قطبی زیاد بوده و مولکول قطبی می شود ولی در مولکول ویتامین A فقط یک گروه (OH-) وجود داشته و مابقی مولکول کربنی است و مولکول ناقطبی می شود .

ویتامین C محلول در آب ولی ویتامین A نامحول در آب است.
محلولها

..................................................

شیمی 3 - انحلال گرماده و انحلال گرماگیر
حل شدن یک ماده در آب شامل سه مرحله است که بطور همزمان انجام می شوند :

1- جدا شدن مولکولهای حل شونده از یکدیگر ( گرماگیر)

2- جدا شدن مولکولهای آب از یکدیگر (گرماگیر)

3- پراکنده شدن مولکولهای حل شونده بین مولکولهای آب (گرماده)



هنگام حل شدن ماده ای در آب :

- اگر مجموع گرمای گرفته شده در مراحل 1 و 2 بیشتر از گرمای حاصل از مرحله 3 باشد ، انحلال گرماگیر خواهد بود مثل حل شدن شکر و نمک طعام در آب

- اگر مجموع گرمای گرفته شده در مراحل 1 و 2 کمتر از گرمای حاصل از مرحله 3 باشد ، انحلال گرماده خواهد بود مثل حل شدن سدیم هیدروکسید در آب

تا حدودی می توان محدودیت انحلال را به همین مطلب نسبت داد . بدین ترتیب که برای حل شدن ماده ای در آب بایستی انرژی کافی برای غلبه بر شبکه بلور آن ماده تامین شود . بطوریکه تا وقتی این انرژی تامین شود انحلال صورت می پذیرد.
محلولها

..................................................

شیمی 3 - بار الکتریکی ذرات کلوئیدی
ذرات کلوئیدی خودشان باردار نیستند ، این ذرات یونهای محلول در آب را جذب کرده و سطح آنها باردار می شوند .

چون ذرات یک کلوئید یک نوع یون را جذب می کنند ، نوع بار همگی آنها یکسان است ، (یعنی همگی منفی یا مثبت می باشند ) ولی مقدار بار ذرات کلوئیدی یکسان نیست ، زیرا سطح ذرات کلوئیدی یکسان نبوده و مقدار یون جذب شده در هر ذره متفاوت خواهد بود
محلولها

..................................................

شیمی 3 - نقطه جوش مایعات
نقطه جوش یک مایع دمایی است که فشار بخار مایع با فشار هوا برابر شود . به عنوان مثال فشار بخار آب در دمای 100 درجه برابر 760 میلی متر جیوه است ، بنابراین آب در فشار یک اتمسفر ( 760 mmHg) در دمای 100 درجه بجوش می آید.



# هر چه نیروی جاذبه بین مولکولهای یک مایع ضعیفتر باشد ، فشار بخار آن بیشتر بوده و در دمای پایینتری بجوش می آید . مثلا فشار بخار اتانول در دمای 78 درجه برابر 760 mmHg است ، بنابراین اتانول در دمای 78 درجه بجوش می آید.

با توجه به این توضیحات هنگام جوشیدن ،مایعات مختلف فشار بخار برابر ، ولی دماهای مختلف دارند .
محلولها

..................................................

شیمی 3 - خواص کلوئیدها
کلوئیدها از نظر اندازه ذرات بین محلول و سوسپانسیون قرار می گیرند و از طرفی مخلوط ناهمگن می باشند . بنابراین خواص آنها حدواسط محلول و مخلوط ناهمگن است و بیشتر خواص مخلوطهای ناهمگن را دارند .

از نظر پایداری بهتر است بگوییم کلوئیدها نسبتا پایدار هستند . فقط کلوئیدهای باردار پایدار بوده و جدا نمی شوند . بقیه کلوئید ها بمرور زمان جدا می شوند . البته جدا شدن کلوئیدها نسبت به سوسپانسونها کندتر صورت می گیرد .

در مورد شفاف بودن ، میزان شفاف بودن کلوئیدها کمتر از محلول ها است . بهتر است بگوییم ، شفاف و مات هستند و ذرات کلوئیدی می توانند بر پرتوی نور تاثیر داشته و مسیر نور در آنها قابل مشاهده است. (اثر تیندال )
محلولها

..................................................

پیش دانشگاهی - رادیکال
اتم یا گروهی از اتمها که دارای یک یا چند اربیتال تک الکترونی می باشند را رادیکال می گویند . رادیکالها ذراتی بسیار فعال و واکنش پذیر می باشند که به سرعت در واکنشهای شیمیایی شرکت می کنند
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - سرعت واکنشکنکوری
افزایش دما بر سرعت واکنشهایی که انرژی فعالسازی بیشتری دارند ، تاثیر بیشتری دارد . بطوریکه هر چه Ea یک واکنش بزرگتر باشد ، افزایش دما سرعت آنرا بیشتر افزایش می دهد .
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - سرعت واکنشکنکوری
در یک واکنش ، ماده ای که کوچکترین ضریب استوکیومتری را در معادله شیمیایی دارد ، کمترین سرعت و ماده ای که بزرگترین ضریب استوکیومتری را دارد بیشترین سرعت تولید یا مصرف را دارد .

در واکنش زیر ماده A کمترین سرعت مصرف و ماده D بیشترین سرعت تولید را دارد .



A + 2B ------>2C + 3D
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - مواد جامد و مایع خالصکنکوری
سرعت مصرف یا تولید مواد جامد یا مایع خالص را در واکنشهای شیمیایی نمیتوان بر حسب مولار بر زمان ( M/S) تعیین کرد . زیرا غلظت مواد جامد و مایع خالص ثابت بوده و در طول انجام واکنش تغییر نمی کنند . سرعت مصرف یا تولید این مواد را بایستی بر حسب مول بر زمان (mol/S) تعیین کرد .
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - انرژی فعالسازی
انرژی فعالسازی ( رفت یا برگشت ) همواره مقداری مثبت است . در صورتیکه آنتالپی واکنش میتواند مثبت یا منفی باشد .
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - واکنشهای برگشت پذیر
واکنشهای برگشت پذیر در یک سیستم شیمیایی بسته ، معمولا بطور کامل انجام نمی شوند . زیرا قبل از کامل شدن ، واکنش به تعادل رسیده و غلظت مواد واکنش ثابت می شود .
تعادل شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - پیچیده فعالکنکوری
سطح انرژی پیچیده فعال ( کمپلکس فعال ) همواره بیشتر از سطح انرژی مواد واکنش دهنده و مواد فراورده است و در ساختار آن تمامی پیوندها ضعیف نمی شوند ، بلکه فقط پیوندهایی که قرار است تشکیل یا شکسته شوند سست و ضعیف می شوند که انها را بصورت نقطه چین نشان می دهند .
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - تاثیر دما بر سرعت واکنشکنکوری
افزایش دما موجب افزایش انرژی جنبشی مولکولهای واکنش دهنده شده و تعداد برخوردهای با انرژی کافی افزایش می یابد ، بنابراین سرعت واکنش افزایش خواهد یافت . ( تعداد مولکول بیشتری می توانند به پیچیده فعال تبدیل شوند )

هر چه انرژی فعالسازی واکنش بیشتر باشد ،افزایش دما سرعت واکنش را بیشتر افزایش می دهد ، لذا افزایش دما بر سرعت واکنشهای گرماگیر بیشتر است ، زیرا انرژی فعالسازی آنها بیشتر است.
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - علت تاثیر بیشتر دما بر سرعت واکنشهای با Ea بیشترکنکوری
می دانیم در یک واکنش تنها واکنش دهنده هایی می توانند به فراورده تبدیل شوند که انرژی کافی برای تبدیل به پیچیده فعال را داشته باشند . در یک واکنش با Ea کم ، درصد زیادی از واکنش دهنده ها انرژی کافی داشته و به فراورده ها تبدیل می شوند ( مثلا 80% به فراورده تبدیل می شوند و 20% بصورت واکنش دهنده می مانند) ولی در یک واکنش با Ea زیاد ، درصد کمی از واکنش دهنده ها انرژی کافی داشته و به فراورده ها تبدیل می شوند ( مثلا 20% به فراورده تبدیل می شوند و 80% بصورت واکنش دهنده می مانند) .

افزایش دما موجب افزایش سرعت واکنش می شود، زیرا واکنش دهنده های بیشتری انرژی کافی برای تبدیل به پیچیده فعال داشته و به فراورده تبدیل می شوند . بنابراین در واکنش با Ea کم ، که درصد واکنش دهنده ناچیز است ، تاثیر دما بر افزایش سرعت کم است ؛ ولی در واکنش با Ea زیاد ، که درصد واکنش دهنده ها قابل ملاحظه است ، تاثیر دما بر افزایش سرعت زیاد است .
سینیتیک شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - نمک چیست ؟
اگر بجای هیدروژنهای یک اسید ، فلز قرار گیرد به ترکیب حاصل نمک گفته می شود . نمکها ترکیبات یونی میباشند ، ولی نمی توان گفت تمام ترکیبات یونی نمک هستند ، زیرا بازها ( هیدروکسید فلزات ) و اکسید فلزات ، ترکیب یونی هستند ولی نمک نمی باشند . البته ترکیبات یون آمونیم هم نمک می باشند . زیرا یون آمونیم کاتیون چند اتمی بوده و می تواند تشکیل نمک بدهد .

مانند : NaBr,K2SO4,NaHCO3,NH4Cl,LiNO3,NH4NO3

نمکها همگی ترکیب یونی هستند که از یونهای مثبت و منفی تشکیل شده اند ولی خود ترکیباتی خنثی میباشند .

طریقه تشکیل نمکها گوناگون است ، از جمله :

1- واکنش بین اسید و باز

2- واکنش فلزات با اسید

3- واکنش فلز با نافلز

4- واکنش فلز با محلول نمک فلز دیگر

5- واکنش هالوژنها با محلول هالوژن پایین تر از خودش
اسید و باز

..................................................

پیش دانشگاهی - چرا ثابت تعادل تنها به دما بستگی دارد؟
ثابت تعادل زمانی تغییر می کند که غلظت واکنش دهنده ها و فرآورده ها در خلاف جهت هم تغییر کنند ، یعنی غلظت واکنش دهنده ها کاهش و غلظت فرآورده ها افزایش یابند یا برعکس غلظت واکنش دهنده ها افزایش و غلظت فرآورده ها کاهش یابد . در این صورت نسبت غلظت فرآورده ها به واکنش دهنده ها که همان ثابت تعادل است تغییر می کند .

هنگام تغییر غلظت و فشار ، غلظت واکنش دهنده ها و فرآورده ها بگونه ای تغییر می کنند که هر دو افزایش یا هر دو کاهش می یابند ، در نتیجه نسبت بین آنها( K ) تغییر نخواهد کرد و فقط هنگام تغییر دما ، غلظت آنها در خلاف جهت هم تغییر می کنند که موجب تغییر مقدار ثابت تعادل می شود .
تعادلهای شیمیایی

..................................................

پیش دانشگاهی - تفاوت نقطه هم ارزی و نقطه پایانیکنکوری
نقطه هم ارزی ، مقدار اسید یا بازی است که در واکنش سنجش حجمی طبق محاسبات استوکیومتری مورد نیاز است . می توان گفت با توجه به محاسبات استوکیومتری ( شیمی 3 ) برای واکنش مقدار معینی از اسید ، مقدار معینی باز مورد نیاز است . به این مقدار اسید یا باز که برای واکنش کامل اسید و باز مورد نیاز است ، نقطه هم ارزی گفته می شود . بنابراین نقطه هم ارزی بطور تئوری و بصورت محاسبات معین می شود . در نقطه هم ارزی وقتی اسید و باز با نسبت مولی معین بطور کامل با هم واکنش داده و تولید نمک می کنند ، محلول حاصل با توجه به نوع نمک بدست آمده می تواند اسیدی ، بازی یا خنثی باشد .

اسید قوی و باز قوی : نمک خنثی -----> PH=7

اسید قوی و باز ضعیف : نمک اسید -----> PH<7

اسید ضعیف و باز قوی : نمک بازی -----> PH>7

به این PH ، PH نقطه هم ارزی می گویند .

نقطه پایانی ، مقدار اسید یا بازی است که در آزمایش سنجش حجمی با توجه به تغییر رنگ شناساگر بدست می آید . می دانیم در آزمایش سنجش حجمی برای تشخیص کامل شدن واکنش از شناساگر استفاده می شود به این ترتیب که پایان آزمایش با تغییر رنگ شناساگر تعیین می شود ، از طرفی شناساگرهای مختلف در PH های مختلف تغییر رنگ می دهند که ممکن است با PH نطقه هم ارزی یکسان نباشد . بنابراین نقطه پایانی و هم ارزی یکسان بدست نخواهد آمد .

# هر چه PH تغییر رنگ یک شناساگر به PH نقطه هم ارزی نزدیکتر باشد ، آزمایش سنجش حجمی دقیق تر خواهد بود .
اسید و باز

..................................................

پیش دانشگاهی - فرق اسید قوی با اسید غلیظ
منظور از اسید قوی ، اسیدی است که بطور کامل یونیزه شود . مانند HCl, HClO4

ولی منظور از اسید غلیظ ، محلولی از اسید با مولاریته زیاد است . مانند محلولی با مولاریته بالا از HNO2 ، HF , H2SO4 . یعنی اسید غلیظ می تواند قوی یا ضعیف باشد .
اسید و باز

..................................................

پیش دانشگاهی - حفاظت کاتدی
منظور از حفاظت کاتدی قرار دادن فلز مورد نظر در مجاورت فلز کاهنده تر می باشد . در این صورت هنگام واکنش ، فلزمورد نظر در مقابل فلز کاهنده تر نقش کاتد داشته و فلز کاهنده تر اکسایش می یابد . بدین ترتیب فلز مورد نظر در مقابل اکسایش که همان خوردگی است حفاظت می شود . به این روش حفاظت ، حفاظت کاتدی گفته می شود.

به عنوان مثال برای حفاظت آهن در مقابل خوردگی آنرا در مجاورت روی (Zn) یا منیزیم Mg) قرار می دهند . بدین ترتیب آهن در مقابل این فلزات کاتد بوده و این فلزات با از دست دادن الکترون اکسایش می یابند .


الکتروشیمی

..................................................

پیش دانشگاهی - قدرت اسیدی کربوکسیلیک اسیدها
در کربوکسیلیک اسیدهای راست زنجیر هرچه تعداد اتمهای کربن افزایش یابد قدرت اسیدی کاهش می یابد ، زیرا گروههای کربنی ، گروههای الکترون دهنده می باشند که از میزان بار مثبت هیدروژن اسیدی گروه کربوکسیل می کاهند . بنابراین قدرت اسید ی اتانوئیک اسید از پروپانوئیک اسید بیشتر است .

از طرفی هالوژنها الکترون کشنده هستند و موجب افزایش قدرت اسیدی کربوکسیلیک اسید می شوند ، بطوریکه هر چه هالوژن الکترونگاتیوی بیشتری داشته باشد ، قدرت اسیدی را بیشتر افزایش می دهد . بنابراین فلوئورواتانوئیک اسید از اتانوئیک اسید قدرت اسیدی بیشتری خواهد داشت و در نهایت قدرت اسیدی بصورت زیر خواهد بود :

فلوئورواتانوئیک اسید > اتانوئیک اسید > پروپانوئیک اسید

در مورد فلوئورو اتانوئیک اسید و کلرواتانوئیک اسید نیز چون الکترونگاتیوی فلوئور از کلر بیشتر است ، قدرت اسیدی این دو اسید بصورت زیر است :

فلوئورواتانوئیک اسید > کلرواتانوئیک اسید
اسید و باز

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد